Który język posiada specjalną odmianę nazywaną “językiem teściowej”?

rosyjski
suahili
dyirbal

W wielu językach australijskich, austronezyjskich, bantu, jak również niektórych językach Ameryki Północnej, istnieje specjalna odmiana języka stosowana w obecności określonych osób. Użytkownicy australijskiego języka dyirbal nie mogą zwracać się m.in. do swoich teściowych w codziennej odmianie dyirbal zwanej guwal, za to oczekuje się od nich użycia odmiany dyalnguy. Ta druga ma podobną do guwal gramatykę, różni się od niej przede wszystkim słownictwem. Tutaj możesz znaleźć więcej informacji na temat „języka teściowej” w języku dyirbal, który niestety już wymarł.

Który z wymienionych języków nie należy do tej samej rodziny, co język arabski?

hebrajski
perski
amharski

Zarówno hebrajski, jak i amharski należą do rodziny języków afro-azjatyckich, podobnie jak arabski. Perski jest językiem indoeuropejskim używanym w Iranie oraz krajach z nim sąsiadujących. Do zapisu języka perskiego używa się alfabetu arabskiego. Pod tym linkiem możesz nauczyć się perskiego on-line.

Zjawisko, w którym jedna społeczność używa dwóch odmian języka w różnych domenach (np. życie towarzyskie, kontakty oficjalne itp.) nosi nazwę:

derywacja
wielojęzyczność
dyglosja

Dyglosja jest często spotykanym zjawiskiem w wielu miejscach na świecie. Typową sytuacją jest używanie np. regionalnej odmiany języka w domu czy w kontaktach z przyjaciółmi i sąsiadami, a wersji standardowej - w sytuacjach oficjalnych, w telewizji itp. Niekiedy wersje te nazywa się, odpowiednio, odmianą niską i wysoką. Niektóre społeczeństwa przypisują odmianie niskiej niski poziom wykształcenia czy nawet zacofanie użytkowników, podczas gdy wysoka utożsamiana jest z władzą i prestiżem. Wiele z zagrożonych języków i odmian językowych jest zagrożonych właśnie dlatego, że kojarzone są z niskim statusem społecznym: ich użytkownicy przestają chcieć się nimi posługiwać, co w konsekwencji prowadzi do wypierania języka z tradycyjnych domen jego użycia i w konsekwencji często do wymarcia języka. Czy twoim zdaniem jakiś język może być bardziej zacofany niż inny? Więcej informacji na ten temat możesz znaleźć rozdziale 2. Księgi Wiedzy: Odkrywamy różnorodność językową. Z Księgi Wiedzy dowiesz się także, czym są: wielojęzyczność (link do rozdziału 7: Wielojęzyczność i kontakty językowe) i derywacja (link do rozdziału 3: Struktury językowe).

W którym języku używa się liczebników pochodzących od nazw części ciała?

tongańskim
foe
saamskim z Piteå

System liczebników języka foe jest oparty na nazwach części ciała. Licząc w foe należy pokazywać na części ciała odpowiadające kolejnym liczebnikom. Tutaj możesz popatrzeć, jak użytkownik foe liczy w swoim języku.

Który z krajów europejskich deklaruje dwujęzyczność w konstytucji?

Szwajcaria
Belgia
Białoruś

Spośród trzech wymienionych państw, dwa języki mają oficjalny status na terytorium całego kraju tylko na Białorusi. Tymi językami są: białoruski i rosyjski.

Którym z wymienionych języków nie mówi się we Francji?

alzackim
jèrriais
franko-prowansalskim

Alzacki jest językiem germańskim, którego używa się w Alzacji położonej we wschodniej Francji. Należącym do grupy języków romańskich językiem franko-prowansalskim mówi ponad 100 tysięcy osób we Francji, Włoszech i Szwajcarii. Jèrriais to język zagrożony używany na wyspie Jersey, która wchodzi w skład Wysp Normandzkich - jednego z brytyjskich terytoriów zależnych. Tutaj możesz posłuchać poety Michaela Vaûtchi’ego czytającego swój wiersz Lé Jèrriais Ma Langue („Mój język jèrriais”) w języku jèrriais.

Jeden z wymarłych języków kaukaskich posiada największą ilość spółgłosek spośród wszystkich do tej pory udokumentowanych języków – aż 84, przy tylko dwóch samogłoskach. Co to za język?

adigabze
ubyski
swański

Tevfik Esenҫ - ostatnia osoba znająca język ubyski - zmarł 7. października 1992 roku. Wraz z nim zniknął język o najbogatszym inwentarzu spółgłosek pośród języków świata. Tutaj znajdziesz więcej informacji o Tevfiku Esenҫu i posłuchasz, jak mówi w języku ubyskim.

Termin obejmujący języki wcześniej znane jako taita i czaga, używane w Kenii i Tanzanii, to:

bantu z Kilimandżaro
bantu z Serengeti
bantu z safari

Terminu „bantu z Kilimandżaro” używa się w odniesieniu do szeregu języków, których używają ludy zamieszkujące okolice góry Kilimandżaro. Podziały do tej pory proponowane przez językoznawców są mylące: nie ma na przykład jednego „języka czaga”, gdyż lud Czaga używa wielu różnych języków. Z kolei „taita” odnosi się do dwóch dość różnych i odległych od siebie genetycznie języków: dawida i saghala. Żaden z języków bantu z Kilimandżaro nie ma oficjalnego statusu w Kenii ani Tanzanii, a tylko niektóre istnieją w formie pisanej.

Który z wymienionych języków jest wymarły?

hebrajski
krymsko-tatarski
tocharski

Hebrajski stanowi jeden z bardziej znanych przykładów języka odrodzonego. Przez długi czas był w zasadzie językiem wymarłym, obecny był tylko w tekstach religijnych. Został jednak przywrócony do życia przez społeczność użytkowników i jest obecnie językiem urzędowym Izraela.

Język krymsko-tatarski - język Tatarów krymskich - wyłonił się z dialektów języka kipczackiego w średniowieczu i do dziś używany jest przez prawie pół miliona ludzi na Krymie, w kilku krajach Azji Centralnej oraz w Rumunii.

Tocharski jest językiem indoeuropejskim wymarłym w IX w. n.e. Badania nad nim dostarczyły bardzo cennych danych umożliwiających rekonstrukcję języka praindoeuropejskiego - języka, od którego wywodzą się wszystkie języki indoeuropejskie. Właściwie należy mówić o dwóch językach tocharskich: tocharskim A i tocharskim B. Więcej na temat tocharskiego i jego pisma dowiesz się pod tym linkiem.

Który język ma żyjących krewnych (tzn. języki z nim genetycznie spokrewnione)?

japoński
yawalapiti
pirahã

Mimo istnienia kilku teorii na temat pokrewieństwa japońskiego i innych tzw. języków japońsko-riukijskich, żadna z nich nie uzyskała szerszej akceptacji specjalistów. Języki pokrewne językowi pirahã – jednemu z licznych języków Amazonii - już wymarły. Spośród trzech wymienionych w pytaniu, jedynie yalawapiti posiada krewnych wśród języków - np. język wauja oraz mehinako. Yalawapiti ma już tylko kilku użytkowników i jest skrajnie zagrożony wymarciem. Na stronie http://pib.socioambiental.org znajdziesz dużo ciekawych informacji na temat rdzennych języków Brazylii oraz społeczności, które się nimi posługują.

Który język nie posiada bezdźwięcznej dziąsłowej bocznej szczelinowej głoski [ɬ]?

walijski
baskijski
chantyjski

Głoski [ɬ] nie znajdziemy w systemie fonetycznym języka baskijskiego. [ɬ] występuje w dość wielu językach świata, w tym w walijskim, chantyjskim i nawaho. W języku walijskim dźwięk ten zapisywany jest jako <ll> i występuje np. w nazwach miejscowości takich jak Llanelli i Llanberis.

Który z wymienionych nie jest językiem tonalnym?

ladakhi
nyamwezi
wãnsöhöt

Ladakhi jest językiem atonalnym, choć wiele mu pokrewnych języków chińsko-tybetańskich jest tonalnych. Zarówno bantuański język nyamwezi, jak i genetycznie niesklasyfikowany wãnsöhöt to języki tonalne. O tonie w języku dowiesz się więcej czytając rozdział 4. Księgi Wiedzy.

Większość języków świata wyraża koncept „herbata“ za pomocą wyrazu pochodzącego od minnańskiego te lub chińskiego cha. W których językach wyraz ‘herbata‘ pochodzi od cha?

hindi, pasztuńskim i telugu
chamorro, nubijskim i językach mandaryńskich
gamilaraay, aceh i marathi

Więcej na temat wyrazów znaczących „herbatę” w różnych językach dowiesz się z rozdziału 138. Atlasu Struktur Językowych Świata.

Wysiłki zmierzające do zatrzymania procesu przesunięcia językowego (przechodzenia ludności na dominujący język region) i promujące użycie tradycyjnego języka etnicznego noszą nazwę:

podtrzymywania języka
odrodzenia języka
rewitalizacji języka

„Podtrzymywanie języka” to działania zmierzające do utrzymania jego żywotności, tak aby uniknąć przesunięcia językowego. Użycie terminu „rewitalizacja języka” oznacza, że język, o którym mowa już podlega przesunięciu: nie jest już używany w swoich tradycyjnych domenach, a społeczność użytkowników nie używa już go tak chętnie, jak poprzednie pokolenia. Wysiłki, które można określić mianem „odrodzenia języka” dotyczą przywracania do życia języków już wymarłych.

Języki której z poniższych par nie są ze sobą spokrewnione?

kaiwá i awetï
mansyjski i estoński
tajski i birmański

Birmański jest językiem chińsko-tybetańskim, podczas gdy tajski - językiem z rodziny tai-kadai. Zarówno język estoński, jak i mansyjski należą do rodziny języków uralskich. Mansyjski jest językiem zagrożonym, a estoński posiada oficjalny status w Estonii. Kaiwá i awetï to zagrożone języki z rodziny tupi. Pierwszy z nich ma około 34 tysiące, a drugi – jedynie 140 użytkowników. Awetï to bardzo ciekawy język.

W jakim kraju język litewski posiada oficjalny status języka mniejszości?

na Łotwie
w Polsce
na Białorusi

Polska to jedyny kraj oficjalnie uznający litewski za język mniejszości.

Który język jest językiem polisyntetycznym?

tiwi
orocki
eniecki

Języki polisyntetyczne wyrażają przy użyciu czasem bardzo długich słów koncepty, które na języki europejskie tłumaczymy za pomocą zdań. Ngirruunthingapukani, zawierające morfemy 1. osoby liczby pojedynczej i czasu przeszłego oraz części znaczące „jeść”, „wiele razy” i „przez jakiś czas” znaczy w języku tiwi „Cały czas jadłem/jadłam”. Polisynteza jest najbardziej typowa dla języków eskimo-aleuckich, choć języki polisyntetyczne spotkamy też w innych rejonach świata, szczególnie w Amerykach i na Papui.

Wyrazy: awokado, czekolada, guacamole i Meksyk pochodzą z jednego z języków rdzennych mieszkańców Ameryki Środkowej. Jaki to język?

nahuatl
rama
zapotecki

Słowami pochodzącymi z języka nahuatl są też kojot i kakao.

W jednym z języków używanych na terenie Monako księstwo to oficjalnie nosi nazwę Principatu de Múnegu. W którym?

oksytońskim
piemonckim
liguryjskim

Monako to Principatu de Múnegu w dialekcie monakijskim języka liguryjskiego. Jest to jedna z odmian językowych używanych w codziennej komunikacji przez mieszkańców Księstwa Monako. Inne języki używane w Monako to: francuski, oksytoński i włoski.

Jak nazywa się zjawisko, w którym słowa składają się z jednostek (morfemów), z których każda niesie dokładnie jedno znaczenie?

aglutynacja
fleksja
polisynteza

W językach aglutynacyjnych jeden morfem powinien odpowiadać jednemu znaczeniu. Przykładem „najczystszej” aglutynacji jest język turecki. Inne języki aglutynacyjne to na przykład: baskijski, iżorski, suahili, yuchi i gagauski.

Termin „fleksja” odnosi się do różnic morfologicznych, które pozwalają odróżnić wyrazy pod względem gramatycznym. Wyrazy w językach fleksyjnych nie muszą przybierać końcówek, a ponadto jeden morfem może nieść kilka znaczeń. Forma mianownika wyrazu oznaczającego „lipę” w języku łatgalskim brzmi līpa i różni się ona od formy miejscownika līpā tylko długością końcowej samogłoski. Językami fleksyjnymi są też np. polski i łacina.

Pod pojęciem „polisynteza” rozumiemy taką strategię budowania słów, gdzie morfemy leksykalne nie mogą funkcjonować jako samodzielne wyrazy i razem z morfemami gramatycznymi tworzą bardzo długie słowa, które na języki europejskie tłumaczymy za pomocą całych zdań.

O różnych zjawiskach gramatycznych w językach świata dowiesz się z rozdziału 3. Księgi Wiedzy.

W migowym języku indo-pakistańskim istnieje mig znaczący „nie”, który następuje po migu oznaczającym rzecz lub zjawisko, które chcemy zanegować. W innych językach migowych na świecie bardziej popularną strategią jest stosowanie tzw. „nieregularnej negacji”: istnieją w nich dwa osobne migi na np. „chcieć” i „nie chcieć”. O rodzajach przeczeń w językach migowych możesz dowiedzieć się więcej tutaj.

Gdzie zostało zrobione to zdjęcie? IMG? IMG? IMG? ---- Wyrzucamy to pytanie!!!

w Kanadzie
w Indonezji
na Kiribati

Zdjęcie pochodzi z wyspy Samosir na Sumatrze Północnej w Indonezji. Języki na obrazku to (od dołu do góry): angielski, indonezyjski oraz Bataków z Toba. Ten ostatni zapisywany jest alfasylabariuszem o prawie tysiącletniej historii. Pismo to jest tradycyjnie służy do zapisu języków używanych przez Bataków - jednej z grup etnicznych północnej Sumatry.

W którym języku jedno słowo oznacza zarówno „rękę”, jak i „palec”?

ngarluma
koromfe
nawaho

Języków, w których występuje rozróżnienie między „ręką” a „palcem” jest osiem razy więcej, niż tych, które używają jednego i tego samego słowa do nazwania obu tych konceptów. Co ciekawe, te drugie znajdziemy skupione w konkretnych rejonach świata: w środkowej części Ameryki Północnej oraz w Australii. Jest to związane ze sposobem życia społeczności używających tych języków. Społeczności, których kultura nie jest w pełni agrarna, używają języków przeważnie identyfikujących „palec” i „rękę”. Języki ludów, które w pełni przekształciły się ze zbieracko-łowieckich w agrarne, będą natomiast miały raczej dwa odrębne słowa.

Do zapisu którego języka używa się pisma alfasylabicznego?

japońskiego
ujgurskiego
kri

Do zapisu języka kri używa się pisma alfasylabicznego, które możesz zobaczyć tutaj. Alfasylabariusze łączą w sobie cechy pism alfabetycznych i sylabicznych: w najbardziej typowych z nich podstawową jednostką pisma jest symbol oznaczający spółgłoskę, uzupełniony o znak diakrytyczny, który informuje o typie połączenia samogłoskowo-spółgłoskowego. Język japoński używa pisma sylabicznego, a ujgurski - alfabetu.

W rewitalizacji którego języka po raz pierwszy zastosowano metodę gniazd językowych?

maoryskiego
saamskiego z Inari
hawajskiego

Gniazda językowe jako pierwsi wprowadzili w latach 80. XX wieku Maorysi z Nowej Zelandii. Idea gniazda językowego polega na tym, że wychowanie przedszkolne małych dzieci ze społeczności, której język jest rewitalizowany, odbywa się przez kilka godzin dziennie w tzw. „zanurzeniu” w języku. Dorośli - najczęściej starsi członkowie społeczności - mówią do dzieci, bawią się z nimi, śpiewają piosenki itp. jedynie w tym języku. Tym samym od najmłodszych lat dzieci otoczone są językiem, w którym wzrastało pokolenie ich dziadków. Programy wykorzystujące gniazda językowe przyczyniły się do skutecznej rewitalizacji wielu języków, w tym saamskiego z Inari i hawajskiego.

Języki tonalne (gdzie ton jest cecha rozróżniającą wyrazy, jak w językach chińskich) nie występują wśród rdzennych języków...

Afryki
Ameryki
Australii

Australia jest jedynym kontynentem, na którym nie odkryto języków tonalnych. Użycie tonów jest szeroko rozpowszechnione w Azji i Afryce, ale odnaleziono także takie języki w obu Amerykach (w szczególności w Ameryce Środkowej) oraz w Europie (na przykład w norweskim, litewskim czy chorwackim). Zobacz mapę zasięgu i dystrybucji języków tonalnych I przeczytaj o nich na http://wals.info/chapter/13 (Światowy Atlas Struktur Językowych Online). Dowiedz się więcej o tonach w systemach dźwiękowych z 4. rozdziału Księgi Wiedzy: Dźwięki mowy.

Sokotri jest używany na wyspie, która należy do…

Włoch
Jemenu
Indonezji

Sokotri jest używany na wyspie Sokotra i dwóch innych małych wysepkach należących do tego samego archipelagu w posiadaniu Jemenu. Wyspa ta jest wpisana na Listę Światowego Dziedzidztwa UNESCO. Sokotri należy do grupy współczesnych języków południowoarabskich, lecz nazwa ta jest dość myląca ze względu na małe podobieństwo tych języków do arabskiego. Na wyspach sokotri ma ponad 50 tys. mówców, posługuje się nim większość mieszkańców. Mimo to, jego przetrwanie jest zagrożone. Dowiedz się więcej o języku i zagrażających mu czynnikach w dwóch artykułach autorstwa Miry Baz, dostępnych tutaj: http://www.endangeredlanguages.com/lang/5410/guide

Tifinagh to...

dialekt
język
system pisma

Tifinagh to abdżad (rodzaj alfabetu) używany przez Tuaregów oraz inne plemiona berberyjskie na Saharze. Ma długą historię, jego początki datuje się na trzeci wiek p.n.e., a w 2005 jego zmodernizowana forma została dodana do standardu UNICODE i dostępna jest jako damowa czcionka. W internecie jest wiele źródeł dotyczących tifinagh – poszukaj ich!

Iloma językami mówi się w Boliwii?

23
37
45

Ethnologue (wersja internetowa) podaje:
„Wielonarodowe Państwo Boliwia, Estado Plurinacional de Bolivia (państwo zmieniło w międzyczasie nazwę – dop. Tłum.) 9.182.000. Języki narodowe lub urzędowe: hiszpański, keczua południowoboliwijski, aymara środkowe. Alfabetyzm: 63-81%. Języki napływowe: Amerykański Język Migowy (ASL), korsykański (60.000), niemiecki (160.000), mataco (oryg. wichí lhamtés vejoz). Dane głównie z SIL 1956-2003. Populacja niewidomych: 1070. Populacja głuchoniemych: 46.800. Intytucje dla Głuchych: 9 lub więcej. Lista obrębnych języków w Boliwii – 45. Z tego: 37 to języki żyjące, 1 jest językiem pomocniczym bez natywnych użytkowników, a 7 nie mają już mówców.” (Ethnologue, http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=BO, dostęp 15.09.2012. Strona zawiera listę tych 45 języków wraz z krótkimi opisami) Możesz zapoznać się trochę z dwoma spośród nich, chipaya i yuracareańskim, dzięki naszym ćwiczeniom na Mapie.

Zgodnie z konstytucją z roku 2011, dwoma językami urzędowymi Maroko są:

arabski i francuski
arabski i angielski
arabski i berberski (tamazight)

Maroko jest pierwszym krajem, w którym berberyjski uzyskał status języka urzędowego. Jest to grupa języków używana w całej Afryce północnej. Są one do siebie bardzo podobne, trudno więc rozróżnić poszczególne dialekty i języki. Język berberyjski, którym mówi się w Maroko nazywany jest tamazight i ma około 3 mln użytkowników. W ostatnich latach został wprowadzony do szkół, spisano materiały dydaktyczne oraz książki dla dzieci. The Royal Institute of Amazight Culture (pl. Królewski Instytut Kultury Tamazight) ma ciekawą stronę internetową dla dzieci i nauczycieli (zajrzyj na francuską wersję na http://www.ircam.ma/ecoleamazighe/index.html; zrozumiesz ją i bez znajomości francuskiego). Francuski, język z czasów kolonialnych, wciąż odgrywa ważną rolę w Maroko, ale nie ma statusu języka oficjalnego.

Język jest skazany na wymarcie jeśli...

nie jest używany w szkołach
nie posługują się nim dzieci
nie ma on żadnego sposobu zapisu

Korzystanie z języka w piśmie czy w edukacji może umocnić pozycję języka i opóźnić jego wymarcie, ale wiele języków na świecie przetrwało setki lat bez pisma i szkół. Z drugiej zaś strony, jeśli język nie jest przekazywany następnemu pokoleniu, jego śmierć jest właściwie nieunikniona – człowiek może tylko odliczać czas do śmierci ostatniego użytkownika. Przeczytaj więcej o czynnikach wpływających na zagrożenie języka wymarciem w Księdze Wiedzy.

Dowiedz się więcej z Księgi Wiedzy z rozdziału 8. Zagrożenie języków.

Językiem kornijskim posługuje się płynnie...

200 osób
350 osób
1.000 osób

350 osób – z czego trzystu ludzi w Kornwalii, a pięćdziesięciu w okolicy Londynu. Więcej informacji możesz znaleźć na stronie BBC Voices: http://www.bbc.co.uk/voices/multilingual/cornish.shtml. Możesz dowiedzieć się więcej o wskrzeszonych językach w 9. rozdziale Księgi Wiedzy: Ginące języki, etniczność, tożsamość i polityka.

Ile jest dialektów języka keczua?

9
15
20

Jest dziewięć dialektów, używanych na terenach Peru, Ekwadoru i Boliwii. Zobacz mapę ich dystrybucji: http://runasimi.de/dial-en.htm.

Jakie państwo w swoim urzędowym języku znane jest jako Shqipëri?

Gruzja
Armenia
Albania

Albania. W standardowym (lub w dialekcie toskijskim) albańskim, kraj nazywa się Shqipëri/Shqipëria; w dialekcie gegijskim (używanym głównie w Kosowie) znany jest jako Shqipnia. Oficjalna nazwa kraju to Republika Albanii (Republika e Shqipërisë).

Kolor „grue” to :

ciemny odcień szarości
niebieskozielony
jasna odmiana zieleni

Wiele języków nie ma oddzielnych nazw na kolor niebieski i zielony, zamiast tego używa jednego pojęcia na nazwanie obu tych barw. W tajskim, เขียว (khiaw) znaczy „zielony” poza sytuacjami, w których odnosi się do nieba lub morza, wtedy oznacza „niebieski”. Chińskie słowo 青 (qīng) może się odnosić zarówno do niebieskiego i zielonego, a czasem nawet czarnego. Koreańskie słowo 푸르다 (pureuda) można przetłumaczyć jako zielony lub niebieski. Po japońsku zaś, słowo „niebieski” (青 ao) odnosi się też zęsto do takich kolorów, które użytkownicy polskiego nazwaliby „zielonym”, na przykład koloru światła ulicznego sygnalizującego „IDŹ”.

Dowiedz się więcej o nazwach opisujących kolory I przeczytaj rozdział 2. Księgi Wiedzy: Odkrywamy różnorodność językową

W jakim kraju znajdziesz takie miejsca?
1. Llanfairpwyllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch
2. Gorsafawddacha'idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion
3. Llanhyfryddawelllehynafolybarcudprindanfygythiadtrienusyrhafnauole 

Tajlandii
Walii, UK
Australii, Indonezji

To jedne z najdłuższych nazw miejsc w Europie i są po walijsku.
Llanfairpwyllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch znaczy „Kościół Świętej Maryi w dziupli białej jeszczyny blisko porywistego wiru wodnego Llatysilio z czerwonej jaskini”.
Gorsafawddacha'idraigodanheddogleddollônpenrhynareurdraethceredigion znaczy „stacja Mawddach i jej smok w północnym spokoju przy drodze Penrhyn Road na złotych plażach Cardigan Bay”. To nazwa, która powstała niedawno, w celach promocyjnych.
Llanhyfryddawelllehynafolybarcudprindanfygythiadtrienusyrhafnauole znaczy „cudowny cichy kościółek, starożytne miejsce rzadkich kani pod niecną groźbą niewłaściwie umieszczonych łopat śmigła” i odnosi się do wioski Carmarthenshire w Llanfynydd, a została zaadoptowana przez tę wioskę jako forma protestu przeciwko elektrowniom wiatrowym. Protest ten potrwał tylko tydzień.

Który z tych języków używa cyrylicy jako głównego systemu pisma?

rusiński
jidysz
romski / romani

Rusiński – język rusiński jest używany przez Rusinów na Ukrainie, w Słowacji, Polsce, Węgrzech, Serbii oraz w innych krajach (wliczając w to diasporę w Ameryce Północnej). Wcześniej był brany za dialekt języka ukraińskiego, ostatnio zaczął być traktowany jako oddzielny język wschodniosłowiański. Zarówno standaryzowana forma tego języka, jak i jego odmiany lokalne w przeważającej części używają cyrylicy (bardzo podobnej do tej w języku ukraińskim i rosyjskim). Jidysz (język Żydów w centralnej i wschodniej Europie) tradycyjnie zapisywany jest alfabetem hebrajskim (chociaż czasami także łacińskim), a romski (kompleks języków jakimi posługują się Romowie na całym świecie) – jeśli w ogóle jest zapisywany – używa zazwyczaj tego samego systemu pisma co panujący na danym terenie język większości. Standaryzowana wersja romskiego (chociaż ostro debatowana) używa alfabetu łacińskiego. Wszystkie trzy języki można traktować jako zagrożone wymarciem. Więcej o języku rusińskim i kulturze Rusinów na: http://www.omniglot.com/writing/rusyn.htm, http://www.rusyn.org

Wyraz Нью-Ёркj est zapisany w:

języku kaszubskim
języku białoruskim
języku dolnoniemieckim

Białoruski jest jednym z dwóch oficjalnych języków Republiki Białorusi, drugim jest rosyjski. To jeden z niewielu przykładów zagrożonego języka, który traci swój prestiż oraz użytkowników pomimo swojego statusu urzędowego. W istocie, polityka językowa Białorusi przyznaje wyższy status społeczny, kulturowy oraz wyższy prestiż językowi rosyjskiemu. Jak widać, słowo Нью-Ёрк (Nowy Jork) napisane jest cyrylicą (np. Ma ь czy ю, których nie ma w innych alfabetach), co zawsze było najpopularniejszym systemem zapisu dla białoruskiego (i innych języków wschodniosłowiańskich), chociaż trzeba wspomnieć, że w historii białoruskiego od czasu do czasu czyniono próby latynizacji. Kaszubski jest uznanym językiem regionalnym używanym przez Kaszubów na północy Polski, zaś dolnoniemiecki to uznany język regionaly mniejszości Bundesländer z północnych Niemiec. Oba te języki używały od początku swojego istnienia alfabetu łacińskiego. Pomimo bycia wciąż w używanym przez dużą liczbę ludzi, tak kaszubski jak i dolnoniemiecki (i białoruski) są wystawione na poważne niebezpieczeństwo wyginięcia przez brak kontynuacji w przekazie międzypokoleniowym.

Więcej na ten temat w: Smolicz, Jerzy J. & Ryszard Radzik 2004. “Belarusian as an endangered language: can the mother tongue of an independent state be made to die?”, International Journal of Educational Development 24/5: 511-528; oraz na stronie: http://www.belarus-misc.org/bel-ling.htm.

W którym z tych afrykańskich państw jest 11 języków urzędowych?

w Arabskiej Republice Egiptu
w Republice Rwandy
w Republice Południowej Afryki

W Republice Południowej Afryki (RPA) – po politycznyh przemianach w latach 90. ubiegłego wieku, które zniosły apartheid (segregację rasową) w Afryce Południowej, w roku 1997 konstytucja określiła 11 języków urzędowych RPA – do wcześniejszych dwóch, afrikaans i angielskiego, dołączyły: ndebele (IsiNdebele – co oznacza ‘język ndebele’), xhosa (IsiXhosa), zulu (IsiZulu), północne sotho (Sesotho sa Leboa), sotho (Sesotho), tswana (Setswana), swati (siSwati), venda (Tshivenda) oraz tsonga (Xitsonga). Jedynym językiem oficjalnym w Arabskiej Republice Egiptu jest (współczesny standaryzowany) arabski – jednak wiele innych odmian arabskiego jest w użyciu na terenie całego kraju, jak również inne semito-chamickie języki np. beja (bedawje), nubijski mahan, siwi (ten ostatni będący wysuniętym najbardziej na wschód wysoce zagrożonym językiem berberyjskim). Język Koptów (ortodoksyjnej mniejszości chrześcijańskiej) już wymarł. Kolejnym językiem mniejszościowym jest domari – środkowoeuropejski odpowiednik romani.

Przeczytaj więcej na: www.southafrica.info/about/people/language.htm; http://www.sa-venues.com/sa_languages_and_culture.htm.

Więcej o zagrożonych językach w Afryce Południowej: http://www.yourdictionary.com/elr/extinct.html