W tym dziale prezentujemy zestaw scenariuszy lekcyjnych oraz innych materiałów dla nauczyciela. Opracowano gotowe scenariusze lekcyjne dla następujących przedmiotów nauczanych w polskich szkołach:
Pakiet dla szkół
Specjalny pakiet dla szkół o językach mniejszościowych – aneks do Księgi Wiedzy Języków w Niebiezpieczeństwie.
Znajdziesz tam zagadki interaktywne oraz wiele informacji, które można wykorzystać przede wszystkim podczas zajęć w szkołach, ale także w ramach samodzielnej pracy.
Dlaczego języki zagrożone?
Wymierające języki to stosunkowo nowy temat, który do tej pory interesował właściwie jedynie językoznawców. Ostatnimi czasy w mediach, serwisach internetowych i na portalach społecznościowych coraz częściej napotykamy treści traktujące o ginących kulturach, zwyczajach i obrzędach. Tego typu artykuły czy reportaże niejednokrotnie zwracają uwagę na zjawiska ważne z punktu widzenia członków małych społeczności kulturowych: wraz z zanikającymi kulturami ginie wypracowywana przez pokolenia bezcenna wiedza o świecie oraz ważne składniki tożsamości zwykłych ludzi.
Czujemy, że różnorodność kulturowa świata to wartość, która nas ubogaca. Język to istotny element kultury i gdy jakiś język wymiera, ginie również sposób, w jaki jego użytkownicy postrzegali świat. Języki i dialekty zanikają nie tylko w odległych częściach świata, lecz także wokół nas: trudno się spodziewać, żeby większość z gwar naszych rodziców i dziadków przetrwało do następnych pokoleń. Niezależnie jednak od tego, czy na co dzień używamy gwary, wszyscy posługujemy się językiem polskim: językiem posiadającym standard zapisu, oficjalny status, używanym w mediach, instytucjach państwowych czy w szkołach. Zdecydowana większość języków świata nie może się cieszyć takimi przywilejami. Młodzi przedstawiciele małych społeczności językowych nie mają możliwości uczyć się matematyki czy geografii ani czytać książek w języku, którego używają w domu i z rówieśnikami. Ich dziadkowie mówią językami, którego oni sami z różnych powodów już nie znają. W wielu miejscach na Ziemi używa się kilku języków na stosunkowo małym obszarze. W obecnych czasach coraz częściej dzieje się tak, że młodzi ludzie nie używają już języków swoich przodków, gdyż nie mają możliwości posługiwania się nimi w ważnych dla siebie domenach życia: w szkole czy w Internecie.
Scenariusze lekcji, które Państwu proponujemy, stanowią ciekawą propozycję połączenia zagadnień obecnych na maturze z tematyką języków zagrożonych. Poruszane są w nich różne aspekty zagrożenia języków: kulturowy, biologiczny, językowy, społeczny. Podczas lekcji o językach zagrożonych uczniowie otrzymują szansę na dostrzeżenie innej perspektywy: angielski czy hiszpański to języki przydatne w dzisiejszym świecie, ale jakie skutki ich rosnąca popularność niesie dla mniejszych języków? Na świecie nie mówi się tylko po angielsku, a w Polsce – nie tylko po polsku. Na przykład podczas lekcji angielskiego uczeń słyszy pytanie: „Jak byś się czuł(a), gdybyś nie mogł(a) we własnym języku przeglądać Facebooka?”. A jak Państwo by się czuli, gdyby Państwo nie mieli możliwości korzystać z niniejszej witryny w języku polskim?
Jakie przedmioty szkolne?
Proponujemy Państwu zestawy do wykorzystania na lekcjach geografii, wiedzy o kulturze, wiedzy o społeczeństwie oraz języka angielskiego. Oprócz scenariusza lekcji, każdy zestaw zawiera materiał wprowadzający nauczyciela w tematykę języków zagrożonych, a także arkusz dla ucznia. Zachęcamy do swobodnego korzystania z całości bądź wybranych części przygotowanych materiałów.