Język łemkowski doświadczał podobnych problemów, co kaszubski, gdyż przez wiele dziesiątków lat trwała dyskusja co do jego statusu – dyskutowano, czy jest on dialektem języka ukraińskiego, czy też odrębnym językiem (wschodnio)słowiańskim. W tym drugim wypadku często uważa się łemkowszczyznę za element rusińskiego kompleksu językowego sięgającego od łemkowskiego Beskidu Niskiego w Polsce i Słowacji, przez ukraińską Ruś Zakarpacką, po wysepki rusińskie w Chorwacji i Serbii (Wojwodinie). Przez cały okres powojenny, aż do 1989 roku łemkowski uważany był oficjalnie za dialekt języka ukraińskiego, a związane z tym językowe dylematy Łemków pogłębiła Akcja Wisła w 1947 roku, kiedy to Łemków wraz z Ukraińcami wysiedlono prawie w całości z południowo-wschodnich terenów Polski. Część Łemków osiedliła się wówczas – podobnie jak Ukraińcy – na terenach zachodniej i północnej Polski (które przed II wojną światową należały do Niemiec) tworząc tam nowe skupiska tych mniejszości.
Mapa, na której łemkowski pokazano jako obszar jednego z dialektów ukraińskich (http://inne-jezyki.amu.edu.pl/Frontend/LanguageSource/Details/1641)
Mapa pokazująca Łemkowszczyznę jako odrębny rusiński obszar językowo-etniczny (http://inne-jezyki.amu.edu.pl/Editor/files/%C5%82emkowszczyzna2.jpg)
Pomimo stosunkowo niedużej liczby użytkowników, łemkowski stara się być obecny w życiu publicznym (np. na dwujęzycznych tablicach z nazwami miejscowości w gminie Uście Gorlickie), w kilkunastu szkołach, w publikacjach i łemkowskim życiu kulturalnym.
W Strzelcach Krajeńskich w 2004 roku powstał zespół Lemko Tower (profil facebook oraz profil myspace, gdzie można wysłuchać ich piosenek, też: http://www.youtube.com/watch?v=eiyo4koJ51Q). Prowadzony przez ks. Artura Grabana, zespół nagrywał do tej pory 5 płyt. Pierwsza z nich zawierała kolędy, druga pieśni ludowe, trzecia nagrania z koncertu, czwarta zaś jest albumem inspirowanym łemkowską kulturą, śmielej eksperymentującym z muzyką, zawierającą elementy jazzowe. Śpiwanoczky została uznana za trzecią najlepszą płytą folkową wydaną w Polsce w 2009 roku. W 2012 zespół wydał kolejny, piąty album, w którym kultura łemkowska spotyka się z saksofonem czy djembe – bez wątpienia, zespół ten zasługuje nie na miano „zespołu wykonującego łemkowską muzykę ludową”, ale po prostu „łemskojęzycznego zespołu”, który za każdym razem zaprezentuje słuchaczom coś nowego.
Ks. Graban opowiada o zachowaniu kultury łemkowskiego i zespole.
W mediach, zaś, język łemkowski reprezentowany jest przez internetową stacje radiowe. Jedna z nich, LEM FM, jest radiem powstałym w 2011 roku, które od tamtego czasu prowadzi całodobowy program pełen informacji z kraju i świata, audycji o historii i kulturze, wypełniający przy tym czas łemkowską muzyką z całego świata. Kolejne radio, Radio Lemko, oferuje przede wszystkim muzykę. Wyróżnia je jednak chęć poszerzenia obecności Łemków w mediach, tworząc Lemko TV – kanał youtube, na którym można znaleźć wywiady i klipy muzyczne. Poprzez muzykę i media Łemkowie tworzą most pomiędzy odległymi od siebie społecznościami z Ukrainy, Słowacji czy też z emigrantami mieszkającymi w Stanach Zjednoczonych.
Więcej o języku łemkowskim w Polsce na: http://inne-jezyki.amu.edu.pl/Frontend/Language/Details/23
Okładka przekładu Małego Księcia na łemkowski (tłum. P. Krynyckij, wyd. Lemko Tower 2013).
Przeczytaj wywiad z solistą zespołu LemON – Igorem Herbutem, zamieszczony w łemkowskim dwumiesięczniku Бесіда (‘Besida’ 4/2014: 6):
- czego dowiadujesz się o najnowszej historii Łemków ?
- dlaczego Łemkowie potrafią pięknie śpiewać ?
- kim jest mama Igora Herbuta ?
- znajdź na naszym portalu więcej informacji na temat nauczania języka łemkowskiego
- przeliteruj na alfabet polski tytuł łemkowskojęzycznej części artykułu („З лемківском фаном на велькых сценах”)1, a następnie spróbuj go przetłumaczyć na polski
Alfabet łemkowski А а – а Є є – je К к – k С с – s Ш ш – sz Б б – b Ж ж – ż Л л – ł Т т – t Щ щ – szcz В в – w З з – z М м – m У у – u Ю ю – ju Г г – h І і – і Н н – n Ф ф – f Я я – ja Ґ ґ – g И и – y О о – о Х х – ch Ь ь – „miękki znak” Д д – d Ы ы – y П п – p Ц ц – c Ъ ъ – „twardy znak” Е е – е Й й – j Р р – r Ч ч – cz
| powrót do spisu treści | następny język: ukraiński |