Rodzimy języków Swanów (Svanuri) – mieszkańców Swanetii, wysokogórskiego regionu na południowych stokach Kaukazu północno-zachodniej Gruzji. Liczba użytkowników (wg Ethnologue 2009: 364) sięga 15 tysięcy.
Język, zwany przez samych Swanów lusznu, jest jednym z języków kartwelskich, które tworzą rodzinę językową wraz z gruzińskim, megrelskim i lazyjskim. Języki kartwelskie traktowane są przez władze Gruzji jak dialekty języka gruzińskiego, pomimo stanowisk językoznawców i innych specjalistów, którzy podkreślając odrębną historię rozwoju poszczególnych języków, klasyfikują je jako oddzielne języki. Brak wsparcia władz i niski prestiż języka swańskiego w Gruzji przyczyniają się znacznie do przyspieszenia jego zaniku. W ostatnich latach wysokogórskie osiedla Swanów padają również ofiarą niszczących lawin i osuwisk, na skutek których część ich przesiedlono w równie biedne, acz też równinne regiony południowej Gruzji (m.in. przy granicy z Armenią i Azerbejdżanem). Swanowie są – podobnie jak Gruzini – prawosławnymi chrześcijanami, aczkolwiek w ich tradycjach zachowały się liczne pozostałości wierzeń przedchrześcijańskich. Język swański zapisywany jest obecnie najczęściej alfabetem gruzińskim, choć stosowano również doń pismo łacińskie czy rosyjską grażdankę.
Odszukaj język swański na Interaktywnej Mapie. i spróbuj rozwiązać zagadki dotyczące swańskich nazw miesięcy.
The Georgian script is probably the most phonemic alphabet in the world (meaning that each consonant or vowel phoneme is represented by a corresponding letter).
Przeczytaj więcej o systemach pisma w Księdze Wiedzy (Rozdział 5).
Jak brzmi język swański? Niżej możesz posłuchać sławnych swańskich noworocznych toastów:
(żródło: Archiwum DoBeS; video “toast_new_year_3″, transcript and translation from the ELAN-file “svv24_19.eaf”)
Toasts are an integral part of the culture of the Svan and other peoples of Georgia. They are created and performed according to traditional rules. Read more about verbal art in Chapter 6 of the Book of Knowledge
More on Georgian (including Svan) drink-toasting customs: http://www.dangerserviceagency.org/doc/wips/Chapter%201%20Wine.pdf
Więcej informacji i źródeł
- sample of Svan language and landscapes: http://www.youtube.com/watch?v=9qzq0EWaBVU, http://www.youtube.com/watch?v=u0Sr5lWXD_Q
- a short descriptive grammar of Svan in English: http://www.uni-jena.de/unijenamedia/Downloads/faculties/phil/kaukasiologie/Svan%5Bslightlyrevised%5D.pdf
- a linguistic outline of Svan (in German): http://wwwg.uni-klu.ac.at/eeo/Swanisch.pdf
Fot: Tomasz Wicherkiewicz