Praktyczne wskazówki
Przykłady
Praktyczne wskazówki. Jak utrzymać język przy życiu?
Kiedy poznałem Lorena po raz pierwszy w 1982, zacząłem chyba od „Miło cię poznać.”
Loren odpowiedział strumieniem słów w języku tolowa a potem powiedział po angielsku „Jak się masz?”
– Jeju, a co powiedziałeś wcześniej?
Loren znowu odezwał się w tolowa i wyjaśnił:
– Uczę się mówić w tolowa, więc próbuję najpierw wszystko powiedzieć w tym języku. Jeśli czegoś nie wiem, następnym razem jak widzę kogoś starszego, to pytam się jak powinienem był to powiedzieć.
Loran rozmawia w ten sposób ze znajomymi, krewnymi i obcymi od kilkunastu lat. W tej chwili posługuje się tolowa biegle. Jednym z powodów, dla którego jego technika uczenia się jest tak zmyślna, jest fakt, iż udało mu się stworzyć własną sytuację immersji językowej.
(Hinton, Vera and Zeele 2002: 9)
Uwaga: Tolowa to rdzenny język amerykański, używany w Kalifornii i Oregonie.
Być może nie masz możliwości tak kompletnej immersji językowej w interesującym cię zagrożonym języku jak Loren, ale jeśli żyjesz na terenie, gdzie wciąż używa się języka mniejszościowego, poniżej kilka pomysłów na to, jak nie dać mu umrzeć. Hinton, Vera i Zeele (2002: 29-37) sugerują między innymi następujące działania (zajrzyj do ich książki po więcej szczegółów):
- Prowadź pamiętnik w języku mniejszości
- Pozdrawiaj ludzi w języku mniejszości
- Wybierz jakieś proste zajęcie, które możesz wykonać w języku mniejszości
- Naucz się w mowie kilku poleceń
- Pytaj natywnych użytkowników jak mówić pewne rzeczy
- Używaj zasady „20-20” – każdego nowego słowa użyj 20 razy w 20 różnych
kontekstach
Być może jesteś w stanie wymyślić pomysły na jakieś własne działania, które utrzymają przy życiu twój lokalny język?
Źródło:
Hinton, Leanne, with Matt Vera and Nancy Steele. 2002. How to Keep Your Language Alive: A Commonsense Approach to One-On-One Language Learning. Berkeley: Heydey Books. [tłumaczenie fragmentu: Agnieszka Gorońska)
Przykład
Obejrzyj krótki filmik, z którego dowiesz się w jaki sposób chroni się łemkowski, jeden z zagrożonych języków w zachodniej Polsce:
W kolejnym filmiku możesz posłuchać piosenkarza Isamu Shimoji, użytkownika języka Miyako, opowiadającego o tym co robi, aby pomóc utrzymać ten język przy życiu i dlaczego to ważne. Oryginalne nagranie znajdziesz na youtube, a tutaj dodatkowo obejrzysz je z polskimi napisami (film: Patrick Heinrich, tłumaczenie: Aleksandra Jarosz):
Nowe media, nowe technologie – nowe szanse!
Amerykańska firma Thornton Media, Inc. tworzy aplikacje na urządzenia takie jak iPad czy Nintendo DS zaprojektowane do nauki rdzennych języków Ameryki. Pod tym linkiem możesz zobaczyć jeden z ich filmików (reklamę) demonstrujący aplikację na iPada do nauki czerokeskiego. A ten klip pokazuje nauczycieli języka blackfoot opowiadających o tym języku oraz o tym, jak używają NDSa by pomóc dzieciom w nauce blackfoot.
Języki zagrożone stały się bardzo popularne także w mediach społecznościowych, takich jak Facebook czy Twitter. Dzięki nowym mediom ludzie mogą się ze sobą komunikować w dowolnym języku, nawet jeśli ma on już tylko kilku użytkowników albo gdy mieszkają oni daleko od siebie. Na indigenoustweets.com dowiesz się więcej o tweetach w mniej popularnych językach!