Logba jest językiem zagrożonym wymarciem z południowo-wschodniej Ghany, mówi się nim na wzgórzach na granicy Ghany i Togo. Rodzimi użytkownicy języka nazywają do ikpana. Należy do fyli językowej zwanej kwa, a ta z kolei do dużej grupy języków niger-kongijskich. Szacowana liczba użytkowników języka logba to 7.500 (Ethnologue 2009) lub 5.000 (Encyclopedia of the World's Endangered Languages). Większość z nich używa też regularnie jednego lub więcej innych języków: ewe – dominującego języka tego regionu, a także głównego języka w nauczaniu podstawowym, angielskiego – oficjalnego języka urzędowego w Ghanie oraz twi (dialektu akan) – języka z największą liczbą mówców w Ghanie (8,3 mln) Logba jest językiem głównie mówionym, z rzadka używanym w piśmie.
Dokładniejsze informacje i źródła:
Krótki opis i kilka nagrań na: http://www.endangeredlanguages.com/lang/6030
Dorvlo, Kofi. 2008. A grammar of Logba (Ikpana). Proefschrift, Universiteit Leiden. Dostępne online: https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/12945/Dorvlo%20Complete%20Text.pdf?sequence=1
Klasy rzeczowników w języku Logba (język z rodziny nigero-kongijskiej, używany w Ghanie przez około 5000-7500 osób. Więcej o logba dowiesz się pod tym linkiem: http://www.endangeredlanguages.com/lang/6030).
W języku logba każdy wyraz ma przedrostek. Na podstawie przedrostków dołączanych do wyrazów w liczbie pojedynczej wyróżniamy w tym języku 6 tzw. klas rzeczowników: klasę a-, klasę e/ɛ-, klasę i-, klasę o/ɔ-, klasę u-, oraz klasę n-. Przynależność rzeczownika do danej klasy zależy w dużym stopniu od jego znaczenia.
Uwaga: Klasy z ukośnikiem (e/ɛ- oraz o/ɔ-) to klasy rzeczowników, w których prefiks ma dwie wersje (tzw. allomorfy). To, której wersji należy użyć, zależy od rodzaju samogłosek w rdzeniu rzeczownikowym, do którego prefiks jest dołączany.
Pyt. 1. Jakie grupy znaczeń (np. ‘części ciała’ czy ‘zwierzęta’) przyporządkowane są poszczególnym klasom rzeczowników w języku logba? Niektóre klasy zawierają w sobie więcej, niż tylko jedną grupę znaczeń.
| n-da | ‘alkohol’ | n-płyny |
| n-fú | ‘olej’ | |
| n-ɖú | ‘woda’ | |
| e-kelé | ‘trawa’ | e-zjawiska naturalne |
| e-gbe | ‘kamień’ | |
| e-ví | ‘słońce’ | |
| ɛ-kpɛ́ | ‘rok’ | |
| i-yánu | ‘powietrze’ | i-rzeczy niepoliczalne i substancje (piasek, mięso), pojęcia abstrakcyjne (pokój) |
| i-múnyí | ‘włosy’ | |
| i-yóyú | ‘pokój’ | |
| i-m-bí | ‘ryż’ | |
| i-kágo | ‘zasada’ | |
| i-n-fieyi | ‘piasek’ | |
| i-be | ‘czas’ | |
| i-nɔ | ‘mięso’ |
| o-dró | ‘słoń’ | o-duże zwierzęta, ważne osoby |
| ɔ-sɔ́ | ‘koń’ | |
| ɔ-kpaya | ‘Bóg’ | |
| o-núkpá | ‘król’ | |
| ɔ-sámínángo | ‘lampart’ | |
| u-gusa | ‘brat’ | u-krewni, role społeczne, miejsca do życia (dom, miasto) |
| u-nánsa | ‘wódz’ | |
| u-bí | ‘dziecko’ | |
| u-bo | ‘farma’ | |
| u-bɔme | ‘miasto’ | |
| u-tí | ‘ojciec’ | |
| u-tsá | ‘dom’ | |
| u-dzɛ́ | ‘kobieta’ |
| a-gbashi | ‘ramię’ | a-części ciała (ramię), wytwory człowieka (krzesło), małe zwierzęta i owady (kurczak, pająk) |
| a-kɔ́ntí | ‘kosz’ | |
| a-trɔ́ | ‘pierś’ | |
| a-n.dɔ | ‘kot’ | |
| a-biá | ‘krzesło’ | |
| a-n.kɔ́ | ‘kurczak’ | |
| a-fúta | ‘ubranie’ | |
| a-gbɛ́ | ‘pies’ | |
| a-kukɔ́li | ‘paznokcie’ | |
| a-kpakpla | ‘żaba’ | |
| a-sɔ́ | ‘garnek’ | |
| a-gbíglɔmɔ | ‘pająk’ |
Klasy rzeczowników w języku logba
Pyt. 2. Jakie prefiksy (u, a, e, o, i, n) będą poprzedzały podane poniżej wyrazy?
| u | -má ‘matka’ |
| o | -ló ‘krokodyl’ |
| e | -tsí ‘ziemia’ |
| a | -nú ‘mouth’ |
| a | -zuzɔ ‘fly’ |
| i | -ɖa ‘metal’ |
| n | -ɖa ‘drink’ |